تعریف
ولو های پروانه ای ولو هایی از گروه ولو های چرجشی ( Rotary ) هستند. این ولو ها به وسیله ی یک دیسک مدور یا یک پره حول محور مرکزی ولو در یک زاویه ی 90 درجه می چرخد و جریان سیال را کنترل می نماید.
ولو های پروانه ای در مواردی که شدت عملکرد متعادل بوده مورد استفاده قرار می گیرد. و استفاده از آنها در سایز های 2 اینچ به بالا رایج تر از سایز های کوچک تر است. از جمله مزایای این ولو ها که توانسته اند جایگزین مناسبی برای ولو های دورازه ای Gate Valve ها باشند آن است که در این ولو ها از وزن آنها تا اندازه ی زیادی کاسته شده است. همچنین میزان آب بندی آنها در حالت بسته شدن نسبت به گیت ولو ها بیشتر است. ولو های پروانه ای دو جهته می باشند و از هر دو طرف می توان آنها را روی لاین نصب کرد.
همان گونه که در شکل فوق می بینید ولو های پروانه ای به وسیله ی یک دیسک که در درون محور قطری یک لوله قرار گرفته و یا به وسیله دو نیم دایره که به یک محور مشترک ، لولا گردیده به سیال اجازه عبور می دهند.
موارد کاربرد ولو های پروانه ای
به طور کلی هنگامی از ولو های پروانه ای استفاده می شود که افت فشار مورد نیاز از درون ولو نسبتا کم باشد. و باز و بسته کردن مسیر جریان نیز مد نظر باشد. ولو های پروانه ای اجازه ی عبور جریان نسبتا زیادی را با حداقل افت فشار ، میسر ساخته و در حالت باز بودن به اندازه ی 30 تا 40 درجه کامل می توانند جریان سیال را کنترل نمایند. در زاویه ی بالاتر از 70 درجه ، افت فشار در آنها بسیار کم شده و در واقع می توان گفت که هیچ گونه افت فشاری در سیال سیستم به وجود نمی آورند.
محدوده ی کاربرد ولو های پروانه ای در موارد زیر می باشد:
- سیستم های تامین و مدیریت آب
- صنایع شیمیایی و پتروشیمی
- HVAC
- صنایع مربوط به کاغذ و خمیر سلولزی
- کارخانجات تولید برق
- سرویس های مربوط به آب و هوا
- صنایع غذایی و دارو
اجزای تشکیل دهنده یک ولو پروانه ای
همان گونه که در شکل نشان داده شده است. اجزای تشکیل دهنده ی یک ولو پروانه ای عبارتند از:
- دیسک
- بدنه Body
- نشیمنگاه Seat
- محور Stem
- O-Ring
انواع ولو های پروانه ای بر اساس نوع بدنه
-
ولو های پروانه ای با بدنه ی ویفری ( wafer type )
ساختار طرح ویفری در ولو ها این امکان را به وجود می آورد که ولو ما بین دو فلنج در خط لوله و به صورت یک قطعه قرار بگیرد. از جمله مزایای این طرح در آن است که در آن نیازی به پیچ کردن ولو به فلنج ها نبوده و از اتصالات کمتری استفاده می گردد.
در شکل زیر نمونه ای از این ولو ها نشان داده شده است.
2. ولو های پروانه ای با طرح گیره ای ( lug type )
در این طرح بدنه به صورت یک فلنج بوده و در اطراف آن گیرهایی تعبیه گردیده که می توانند به فلنج دو طرف لاین پیچ شوند. و ولو را به بدنه ی لاین محکم کنند. از مزایای مهم این طرح آن است که می توان در صورت نیاز ولو را از انتهای لاین جدا نمود و بر روی ادامه ی لاین جدا شده تعمیرات و اصلاحات مورد نیاز را انجام داد. در صورتی که در ولو های با طرح ویفری انجام این کار غیر ممکن است. در زیر نمونه این ولو را در شکل می بینیم.
