ابزار دقیق ای‌شاپ صنعت

شیر برقی چیست؟

شیر برقی یا سلونوئید ولو یک شیر الکترومکانیکی کنترل کننده است که در تأسیسات و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع شیر برقی یک شیر الکترو مکانیکی است که معمولاً برای کنترل جریان مایع یا گاز استفاده می شود. این ابزار از طریق یک سیم پیچ و عبور جریان الکتریکی که به بوبین معروف است، دریچه عبور سیال را باز و بسته می کند و بر اساس جنس، سایز، فاز، دما، تعداد پورت وروردی و خروجی به گونه های مختلف دسته بندی می شوند.
از شیر برقی در هر جایی که جریان سیال باید به طور خودکار کنترل شود، استفاده می شود. آنها در متنوع ترین انواع دستگاه ها و تجهیزات به میزان فزاینده ای مورد استفاده قرار می گیرند. تنوع طرح های مختلف یک شیر، آن را قادر می سازد تا متناسب با کاربرد مورد نظر انتخاب شود.
انواع مختلفی از شیر برقی وجود دارد، اما نوع اصلی آن به صورت عملکرد خلبانی یا مستقیم عمل می کنند. شیرهای خلبان که بیشترین استفاده را دارند، از فشار خط سیستم برای باز و بسته شدن دهانه اصلی در بدنه دریچه استفاده می کنند، در حالی که دریچه های برقی مستقیم روزنه اصلی شیر را که تنها مسیر جریان شیر است باز یا بسته می کنند. آنها در سیستم هایی که نیاز به ظرفیت جریان کم یا برنامه هایی با دیفرانسیل فشار کم از طریق روزنه دریچه دارند استفاده می شوند.

نحوه کارکرد شیر برقی چگونه است؟

نحوه عملکرد شیر برقی از طریق کنترل جریان مایعات یا گازها در یک حالت مثبت، کاملاً بسته یا کاملاً باز است. آنها اغلب برای تعویض شیرآلات دستی یا برای کنترل از راه دور استفاده می شوند. عملکرد شیر برقی شامل باز یا بسته شدن روزنه در بدنه شیر است که جریان از طریق شیر را هدایت می کند یا از عبور آن جلوگیری می کند. یک پیستون با بالا بردن یا پایین آوردن درون یک لوله آستین، با انرژی دادن به سیم پیچ، دهانه را باز یا بسته می کند.
شیر برقی یک کویل الکتریکی به همراه هسته فرومغناطیس دارد که قابلیت جابه جایی داشته و در داخل آن قرار می گیرد. در واقع می توان گفت به عنوان یک سیم پیچ یا سلونوئید عمل می کند و به انواع مختلف شیربرقی گاز، آب، بخار، هیدرولیکی، پنوماتیکی و الکتریکی تقسیم می شوند.
با ساختن یک سیم پیچ و اتصال جریان برق به آن می توان یک آهنربای الکتریکی ساخت که شیرهای برقی هم به همین صورت ساخته شده اند. شیر برقی واحدهای کنترلی است که در صورت داشتن انرژی یا کمبود انرژی الکتریکی، خاموش می شود و یا اجازه جریان سیال را می دهد. محرک شکل یک آهن ربا دارد و با ورود انرژی، یک میدان مغناطیسی ایجاد می کند که یک پیستون یا آرماتور چرخشی را در برابر عملکرد فنر می کشد و هنگامی که از برق خارج شده و انرژی الکتریکی را قطع کند، پیستون یا آرماتور چرخشی با عمل فنر به حالت اولیه خود برمی گردد.

مزایای استفاده از شیرهای مکانیکی نسبت به شیرهای دستی

یکی از مزیت های مهم شیرهای مکانیکی نسبت به شیرهای دستی، امکان کنترل کردن آنها از راه دور است که از راه دور می توان جریان الکتریکی را برقرار کرد و مسیر جریان سیال را باز و بسته کرد. از مزیت دیگر می توان سرعت پاسخ دهی شیرهای الکتریکی نسبت به تغییرات جریان را نام برد که با نصب انواع این شیرها نیز می توان مدیریت جریان سیال را بر عهده گرفت. بسیاری از شیرهای برقی به عنوان روش ساده جهت قطع و وصل کردن عبور سیال از راه دور و کنترل فلوی آن در سیالاتی مانند بخار، آب، هوا، روغن، گاز، نفت، گازوئیل و … کاربرد بسیار زیادی در صنعت دارند. از کاربردهای دیگر شیرهای برقی می توان به کنترل جک ها، تأسیسات، سیستم های آبیاری اتوماتیک، مصرف خانگی مانند ماشین لباسشویی، مصرف پزشکی مانند صندلی دندانپزشکی نیز اشاره کرد. ممکن است این ابزار در حالت نرمالی اوپن و نرمالی کلوز باشد که شیر برقی یا سلونوئید نرمالی اوپن با حروف اختصاری NO شناسایی می شود و معمولا در مواقعی استفاده می شود که سلونوئید باید در حالت عادی باز باشد و شیربرقی نرمالی کلوز با حروف اختصاری NC نشان داده می شود که در مواقعی کاربرد دارد که در حالت عادی مجرابند بسته شده است و سیال اجازه خارج شدن ندارد. حال اگر بخواهیم به تفاوت های سلونوئید نرمالی اوپن و کلوز بپردازیم باید بگوییم که تفاوت این دو در باز یا بسته بودن مجرابند است.

چرا از شیر برقی استفاده می شود؟

شیرهای برقی بیشترین عناصر کنترلی را در سیالات استفاده می کنند. آنها معمولاً برای متوقف کردن، آزاد کردن، کنترل دوز، توزیع یا ترکیب مایعات استفاده می شوند. به همین دلیل، آنها در بسیاری از زمینه ها کاربرد دارند. سلونوئیدها معمولاً سوئیچینگ سریع و ایمن، عمر طولانی، قابلیت اطمینان بالا، قدرت کنترل کم و طراحی ساده ای را ارائه می دهند.

آموزش نصب شیرهای برقی

قبل از شروع نصب، لازم است که با دقت کتابچه راهنما و دستورالعمل های ایمنی مرتبط با مارک و نوع شیر مطالعه شود که اطمینان حاصل کنید که شیر برقی برای کاربرد مورد نظر مناسب است. مشخصات شیر را بر روی برچسب شیر برقی قابل بررسی است و بررسی کنید که مشخصات با الزامات برنامه مطابقت دارد. تصویر زیر نمونه ای از برچسب های شیر برقی را با توضیح پارامترهای مختلف نشان می دهد.

 

سیستم لوله

  • قبل از اقدام مطمئن شوید که مدار تحت فشار نیست و سیستم خنک شده است.
  • لوله ها را از نظر آلودگی (ذرات زنگ زدگی، قلمه ها و غیره) بررسی کنید. قبل از نصب شیر، شستشوی لوله ها توصیه می شود. ذرات کوچک آلودگی در لوله می توانند وارد شیر شده و منجر به انسداد یا نشت شوند. این یکی از دلایل اصلی سو عملکرد شیرهای برقی است. با باز و تمیز کردن شیر می توان این مشکل را برطرف کرد اما بهتر است از ورود خاک به شیر جلوگیری شود. اگر مطمئن نیستید که محیط کاملا تمیز است، می توانید یک فیلتر لوله در قسمت ورودی شیر برقی نصب کنید.

موقعیت شیر برقی

  • توصیه می شود شیر را در یک محیط خشک و با تهویه مناسب نصب کنید. شیر هنگام استفاده داغ می شود. برای امکان خنک سازی، باید فضای کافی در اطراف شیر حفظ شود.
  • بیشتر شیرهای برقی می توانند فقط در یک جهت جریان استفاده شوند. هنگام نصب شیر از جهت جریان شیر آگاه باشید. اغلب جهت درست جریان با یک پیکان روی بدنه شیر نشان داده می شود. لوله های دو طرف شیر باید به طور ایمن بسته شوند. هنگام سفت شدن از آچار برای شیر و لوله استفاده کنید. از فشارهای غیرضروری در سیستم جلوگیری کنید.
  • بهترین راه برای نصب شیر، سیم پیچ رو به بالا با حداکثر انحراف ۹۰ درجه است (تصویر را ببینید). این امر خطر جمع شدن آلودگی شیر را کاهش می دهد.

نصب بوبین

بوبین را ابتدا روی شیر برقی نصب کنید. هرگز بوبین  را زمانی که به برق وصل است روی شیر برقی نصب نکنید! بوبین ممکن است بسوزد. برای اطمینان از مونتاژ صحیح قطعات، کتابچه راهنمای کاربر را دنبال کنید. مهره را به اندازه کافی محکم کنید تا از عدم چرخش یا لرزش بوبین مطمئن شوید، اما برای جلوگیری از آسیب دیدن از سفت شدن بیش از حد خودداری کنید. راهنمایی، گشتاور محکم کردن ۵ نیوتن متر است.

نصب کانکتور

برای سیم کشی شیر برقی، اغلب اوقات کانکتور وجود دارد. اگر بوببین دارای اتصال DIN-A یا DIN-B است این مراحل را دنبال کنید.

  • از کابل گرد استفاده کنید. ترمینال ها (۱) و (۲) را به منبع تغذیه وصل کنید. قطبیت مهم نیست.
  • همیشه زمین را وصل کنید. هرگز از لوله کشی به عنوان زمین استفاده نکنید.
  • اتصال دهنده را به بوبین وصل کنید. اطمینان حاصل کنید که هیچ رطوبتی بین بوبین و اتصال دهنده وجود ندارد. برای پیچ نصب از گشتاور ۰.۵ نیوتن متر استفاده کنید.
  • کابل را طوری قرار دهید که قطره (میعان) نتواند در امتداد کابل به داخل کانکتور بلغزد.
 
 

راه اندازی

  • وقتی شیر درست نصب شده است و می توانید آن را با خیال راحت روشن کنید، منبع تغذیه را وصل کنید. لطفا توجه داشته باشید که ممکن است فشار در سیستم وجود داشته باشد.
  • در حین استفاده بوبین داغ می شود.
  • در صورتی که شیر برقی پس از نصب به درستی کار نکند، در بیشتر موارد این امر به راحتی اصلاح می شود. اینها رایج ترین دلایل است:
  • شیر به دلیل آلودگی مسدود شده است. ذرات ریز خاک می توانند کانالهای کوچک و روزنه های شیر را مسدود کنند. اگرچه لوله ها هنگام نصب تمیز به نظر می رسند، اما به طور مرتب اتفاق می افتد که لوله ها حاوی کثیفی مانند ذرات زنگ زده، شن و ماسه، تراشه های برش و غیره هستند. همیشه دستورالعمل های کتابچه راهنمای کاربر را دنبال کنید. اطمینان حاصل کنید که شیر به درستی مونتاژ شده است.
  • شیر در جهت جریان اشتباه متصل شده است. جهت دبی را که روی بدنه شیر نشان داده شده است با یک فلش یا متن بررسی کنید و در صورت لزوم شیر را معکوس کنید.
  • شیر به طور غیر مستقیم کار می کند و فشار دیفرانسیل بسیار کم است. اگر فشار روی شیر فعال غیر مستقیم خیلی کم باشد (کمتر از ۰.۵ بار)، شیر به درستی باز نمی شود. در این حالت باید از یک شیر (نیمه) مستقیم کار کرد.
  • چکش آب را تجربه می کنید. چکش آب یک نتیجه معمول از دبی بالا و فشار در لوله های با قطر کوچک است. مقاله فنی ما در مورد چکش آب را بخوانید. چندین راه حل برای این مشکل وجود دارد:
  • قطر لوله را افزایش دهید تا سرعت سیال کاهش یابد.
  • قبل از شیر برقی فشار را با یک شیر کاهش فشار کاهش دهید.
  • با استفاده از یک شلنگ انعطاف پذیر یا بافر قبل از شیر برقی، چکش آب را خنثی کنید.
  • از شیر برقی با زمان پاسخ بیشتر استفاده کنید. این باعث کاهش گذر فشار می شود.

شیر برقی در کجا استفاده می‌شود؟

زمینه های کاربرد شیر برقی شامل طیف گسترده ای از موارد صنعتی، از جمله کنترل عمومی، حلقه های کنترل نیروگاه، سیستم های کنترل فرآیند و برنامه های مختلف تولید کننده تجهیزات اصلی است که به چند مورد آن اشاره می کنیم:

شیرهای برقی را می توان در بخش های مختلف یافت، از جمله:

  • تأمین آب
  • تصفیه آب آشامیدنی
  • تصفیه فاضلاب
  • مهندسی ماشین و کارخانه
  • خنک کننده ها، تنظیم روغن و کنترل دوز
  • خدمات ساختمان
  • سیستم های گرمایشی بزرگ، کنترل آب و هوا
  • مهندسی ایمنی
  • سیستم های کمپرسور و کپسول های آتش نشانی
  • کاهش فشار و زهکشی
  • تامین سوخت
  • امکانات حمل و نقل و مخزن
  • کنترل مشعل روغن و گاز
  • کروماتوگرافی گازی
  • تنظیم ترکیب گاز
  • ابزار آنالیز نیرو
  • کنترل فرایندهای تمیز کردن

نحوه تعویض شیرهای برقی

مطمئن شوید ولتاژ منبع تغذیه با ولتاژ مجاز سیم پیچ برقی مطابقت دارد. این را می توان در برچسب کنار سیم پیچ یافت. اطمینان حاصل کنید که فشار سیالی که باید از شیر برقی عبور کند از حداکثر ظرفیت شیر فراتر نمی رود. شیرهای برقی خلبان و شیرهای برقی کمک دار دارای حداقل فشار هستند که برای عملکرد صحیح شیر باید برآورده شود. همچنین اطمینان حاصل کنید که نوع سیال با مواد سازنده شیر و مواد دریچه سازگار است. بررسی کنید که محیط و دمای محیط در حداقل و حداکثر درجه حرارت شیر برقی باشد. تأثیر درجه حرارت ناشی از تجهیزات متصل یا مجاور نیز باید قبل از نصب در نظر گرفته شود. شیر برقی باید با درگاه ورودی (که معمولاً به عنوان پورت ۱ مشخص می شود) به جریان بالادست و درگاه خروجی (که معمولاً به عنوان پورت ۲ مشخص می شود) به پایین دست وصل شود. برخی از شیرهای برقی نیز با فلش بر روی بدنه مشخص می شوند که جهتی را که سیال باید جریان یابد نشان می دهد. در حالت ایده آل، شیر برقی باید با لوله آرماتور به سمت بالا نصب شود. در حالت ایده آل، شیر برقی باید با لوله آرماتور به سمت بالا نصب شود. این باید خطر هرگونه رسوب در محیط را در لوله کاهش دهد و حرکت آرماتور را محدود کند. اگر محیط حاوی رسوب یا ذرات باشد، برای جلوگیری از آلودگی اجزای سوپاپ، باید یک فیلتر در بالادست شیر برقی نصب شود. ناخالصی های وارد شده به شیر ممکن است به اجزای داخلی آسیب برساند و باعث سو عملکرد شیر شود.

سوالات متداول شیر برقی

شیرهای برقی واحدهای کنترلی هستند که در صورت داشتن انرژی الکتریکی یا کمبود انرژی، خاموش می شوند یا اجازه جریان سیال را می دهند. محرک شکل یک آهن ربا را دارد. با انرژی، یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود که یک پیستون یا آرماتور چرخشی را در برابر عملکرد فنر می کشد.

شیر برقی یک شیر فعال برقی است که به طور معمول برای کنترل جریان یا جهت هوا یا مایع در سیستم های قدرت سیال استفاده می شود. شیر برقی در هر دو سیستم قدرت سیال پنوماتیک و هیدرولیک استفاده می شود.

از سیم پیچ سیم مستقیم می توان برای تولید یک میدان مغناطیسی تقریباً یکنواخت مشابه میدان آهن ربا استفاده کرد. چنین سیم پیچ هایی که سلونوئید نامیده می شوند، کاربردهای عملی عظیمی دارند. این میدان را می توان با افزودن هسته آهن بسیار تقویت کرد.